Transactionele analyse

Een manier van kijken naar communicatie die goed helpt om te zien wat er misgaat in communicatie is transactionele analyse (TA).

Een opgroeiend kind probeert de wereld en zijn plaats erin te begrijpen en volgens de TA doet hij dat door een script op te stellen, een soort bewuste of halfbewuste planning van zijn (toekomstige) leven. Ouders en andere belangrijke personen in het leven van het kind hebben een belangrijke invloed op het ontstaan ervan. Het script wordt gedurende de verdere levensloop steeds aangepast, maar de kern en uitgangspunten ervan worden al in de vroege jeugd vastgelegd. Eenmaal volwassen is men zich niet meer bewust van het script.

De TA gaat ervan uit dat de mens steeds weer opnieuw de strategieën uit zijn kindertijd toepast, ook als dat tot pijn of mislukking leidt. Door ervaringen in de vroege levensjaren neemt de mens al in zijn jeugd besluiten over hoe hij in zijn verdere leven met zichzelf en zijn omgeving om zal gaan. Deze positieve of negatieve besluiten zijn van invloed op de kwaliteit van de verdere levensloop.

Groei en ontwikkeling worden geremd door negatieve besluiten ("ik ben niet OK" of "jij bent niet OK") terwijl positieve besluiten een stimulerende invloed hebben ("ik ben OK en jij bent OK"). Er worden drie soorten scripts onderscheiden, die van de winnaar, de verliezer en de niet-winnaar.