Grenzen aangeven in 3 stappen

Grenzen overschrijden is dé nummer 1 veroorzaker van niet-assertieve situaties. Sterker nog: assertief zijn = je grenzen aangeven en beschermen. Leer hoe je op een gezonde en assertieve manier met jouw grenzen omgaat, zodat niemand (inclusief jezelf) ze overschrijdt – in 3 stappen.

1. Definieer je grens

Maak concreet wat jouw grenzen exact zijn. Maak het zo specifiek mogelijk. Heb je geen idee waar jouw grenzen liggen of heb je maar een vaag idee? Maak dan  gebruik van deze 3 zinnen om allereerst jouw grenzen duidelijk op te stellen:

1. Anderen mogen niet ____________________________________.

Bijvoorbeeld:

“Anderen mogen niet in mijn spullen neuzen.”
“… mij ongegrond bekritiseren.”
“… mij voor gek zetten waar anderen bij zijn.”

2. Ik heb het recht om te vragen om __________________________.

Bijvoorbeeld:

“Ik heb het recht om te vragen om privacy.”
“… hulp in het huishouden van het gezin.”
“… tijd voor mezelf.”

3. Om mijn tijd en energie te beschermen is het geoorloofd om _____________________________.

Bijvoorbeeld:

“Om mijn tijd en energie te beschermen is het geoorloofd om mijn telefoon in het weekend op stand-by te zetten.”
“… van gedachte te veranderen.”
“… een ruimte in huis alleen voor mezelf te houden.”

 

2. Herken het moment

Wanneer je dit voor elkaar hebt, kom je terecht bij stap 2 van je grenzen aangeven. Je moet jouw eigen grens-momenten gaan herkennen. Wanneer ben je bij een persoonlijke grens aanbeland? Wanneer ga jij of iemand anders er overheen?

Laat je je verleiden tot nóg meer werk, terwijl je agenda vol zit. Of is je vriend(in) toch weer op je aan het schelden. – Vraag jezelf af: waarom laat je iemand over die grens heen gaan?

  • Misschien ben je iemand die nu eenmaal graag anderen helpt? Je voelt je er goed door, of je vindt het gewoon het juiste om altijd ‘ja’ te zeggen wanneer anderen je om hulp vragen.
  • Of ben jij iemand die zijn grenzen wel kent, maar ze niet durft aan te geven wanneer het er op aankomt? Wil jij conflicten liever uit de weg gaan en denk je daarom telkens bij een grens-moment ‘ach, voor deze ene keer’?
  • Nog een veel voorkomende optie: je hebt moeite met ‘nee’ zeggen. Deze optie komt vaak voor in combinatie met bovenstaande opties, of is een probleem op zich. Hoe dan ook, ‘nee’ of ‘stop hier’ zeggen is cruciaal in het aangeven en beschermen van je grenzen.

Wanneer je weet waarom jij over je grenzen heen gaat, kun je een grens-moment gemakkelijker herkennen. Zelfkennis is namelijk het begin van alles, zei Plato een hele tijd geleden al.

Je kunt pas in de praktijk aan de slag gaan (stap 3) als je deze kennis in je achterhoofd hebt. 

 

3. Bescherm die grens!

Je bent beland op een grens-moment. Je weet dat je nu voor een keuze staat: mijn grens overschrijden, of laten overschrijden, óf er voor kiezen om mijn grens te beschermen.

Natuurlijk is die laatste je beste optie. Je beschermt namelijk niet alleen je grens, maar je schept ook duidelijkheid (voor jezelf en/of voor de ander), je komt krachtiger over en je behoedt jezelf voor mentale en fysieke kwaaltjes.

Wanneer je je eigen grenzen overschrijdt, is het helemaal aan jou. Je moet leren je grenzen te kennen (stap 1) en ze vervolgens te respecteren. Herinner jezelf aan die grensregel die je opstelde over overwerken.

Bijvoorbeeld:

“Wanneer de kinderen thuis zijn, werk ik niet over.”

Wanneer iemand anders je grenzen overschrijdt, zul je duidelijk moeten zijn naar die ander en jezelf toe – op een assertieve manier. Zelfs als je conflicten liever uit de weg gaat of je moeite hebt met ‘nee’ zeggen, bestaat er een assertieve manier om je grenzen te blijven beschermen:

Grenzen aangeven zonder conflict

Daarvoor gebruik je een handige communicatietechniek; het ik-model. Erg geschikt wanneer een ander je grens overschrijdt, of je zelfs als deurmat gebruikt. Hierin geef je je grens aan en je gevoel wanneer die overschreden wordt, vanuit jouw eigen perspectief. Dat maakt de hele techniek erg assertief, en onmogelijk voor de ander om beledigd te zijn of in de ‘tegenaanval’ te gaan. Je spreekt namelijk volledig vanuit jezelf, en maakt helder wat het grenzen overschrijden betekent voor jou, in plaats van op een agressieve manier vingerwijzend een ander te beschuldigen of – nog erger – je passief agressief te ergeren, maar er niks van te zeggen.

Dus niet: “Jij doet dit, dat is niet leuk.” Maar: “Ik heb een zekere grens, […]. Die overschrijdt je hiermee en dat maakt mij behoorlijk [zenuwachtig / gestrest / gekwetst / […]. Liever wil ik […]”

Bijvoorbeeld:

“Ik heb een zekere grens, dat niemand in mijn persoonlijke spullen snuffelt wanneer ik er niet ben. Het irriteert mij dat je dat gedaan hebt. Ik krijg er weinig gevoel van privacy door. Ik had liever dat je uit mijn bureaulades wegbleef.”

Of:

“Ik heb een zekere stelregel dat je na zessen moet genieten van de tijd met je gezin. Dat geeft me rust en genoeg ruimte om op te laden voor de volgende werkdag. Die wordt overschreden doordat ik ’s avonds gebeld wordt door collega’s. Ik zou liever geen telefoontjes over werk in de avond ontvangen.”

Let op

Wanneer je in stap 3 je grenzen effectief en assertief wilt beschermen met het ik-model, moet je rekening houden met een paar dingen:

  • Je kunt het beste een moment kiezen om je grenzen te beschermen wanneer je niet overloopt van emoties. Wanneer je dat wel doet, ventileer ze dan eerst even voordat je de confrontatie aangaat. Spreek er met iemand over of schrijf het van je af.
  • Vergeet je lichaamstaal niet, wanneer je je grenzen beschermt. Neem een krachtige powerpose aan. Op die manier voel je jezelf krachtiger en zelfverzekerder en zal de ander je eerder serieus nemen.
  • Heb je veel moeite met je grenzen beschermen en confrontaties aangaan? Begin dan klein, met een kopje koffie bij je partner of een familielid bijvoorbeeld, voordat je voor grotere vuren gaat staan (zoals je vervelende baas).

Verder ook je Pad...