22.  Dharma (Dharma-loka)

Dharma is alles wat juist is. Dharma is het altijd voortgaande, altijd stromende beginsel. Het is een tijdloze en ruimteloze kracht, die werkzaam is in het leven van de mens. Dharma is constant, maar zijn vorm verandert van situatie tot situatie. Het leeft in de diepte van de werkelijkheid. De speler die de stromen van het dharma vindt, leeft in de werkelijkheid en is één daarmee.

Bewust handelen is dharma, Bewust handelen is in overeenstemming met de werkelijkheid van het moment. Leren om bewust te handelen is leren om in overeenstemming met de principes van de kosmos te handelen. Dharma is die handeling die overeenstemt met de kosmische kennis.

Er zijn 10 kenmerken van dharma die allemaal aanwezig moeten zijn wanneer een handeling in overeenstemming met de wet van dharma is: vastbeslotenheid, vergevingsgezindheid, zelfbeheersing, terughoudend-heid (niet-stelen), helderheid (zuiverheid), beheersing van de zintuigen en werkzame organen, verstand, ware kennis, waarheid, en afwezigheid van woede.

Wat men oprecht als goed voelt voor zichzelf is ook goed voor anderen. Er is geen beter dharma dan goed te zijn voor anderen, evenals er geen slechter adharma (ondeugd) is dan het kwaad berokkenen aan anderen. Dharma kan het beste begrepen worden in relatie tot het gedrag maar toch is het veel meer dan een gedragscode of morele regels. Dat zijn de eigenschappen van dharma maar niet het dharma zelf.

Het dharma van vuur is  om te branden, het dharma van water is om te blussen. Het is het dharma van water om smaak te scheppen evenals het dharma van vuur is om vormen en kleuren te scheppen. De aangeboren en essentiële natuur van iets is zijn dharma en daar is geen ontsnappen aan. Op het moment dat daarvan afgeweken wordt, stroomt de energie naar beneden en trekt de speler met zich mee. De pijlen op het bord zijn dharma’s, deugden: de slangen zijn adharma’s, ondeugden.
Hoewel het dharma altijd bestaat en vormloos is, neemt het voor iedere speler een specifieke vorm aan. Voor de speler die in een koud klimaat leeft, is zijn dharma om warme kleren aan te trekken. Het is het dharma van de hongerige om te eten en het dharma van de leerling is om te mediteren en deel te nemen aan geestelijke discipline, sadhana. Het is het dharma van het kind om vrij te spelen zonder zich zorgen te maken over de spirituele wereld. Maar het is het dharma van de ouderen om zich bezig te houden met de spirituele wereld. Dharma is de waarheid die alle dingen in een juist verband bijeen houdt. 

Dharma is de steiger die gebruikt wordt om het gebouw van het ‘innerlijk’ te construeren. Zolang dit gebouw niet voltooid is, houdt de steiger het gebouw overeind. Maar op het moment dat het gebouw zelf-dragend wordt, wordt de steiger afgebroken en gebruikt voor een ander gebouw dat in ontwikkeling is.

Verder naar 60. Positief denken