38. Prana-loka

Prana is de vitale kracht, de kracht van het leven zelf. In het Sanskriet betekent het hetzelfde als leven en is het ook de naam voor de levensadem die wij met elke inademing binnenkrijgen. Het is bovendien het woord voor één van de vijf soorten lucht in het lichaam. Als zodanig bevindt het zich in de holte van de mond en maakt het mogelijk dat het voedsel doorstroomt naar de maag. Deze lucht bevindt zich van de neusgaten tot de longen en door de relatie met het hart houdt het de mens in leven.

Prana houdt de andere elementen in evenwicht en bestuurt hun werking. Met de hulp van prana zijn wij in staat om te bewegen, te denken, te zien en te horen. Van geboorte tot dood speelt het een beslissende rol in ons leven. Bij de geboorte geeft het de energie voor de baring en bij het sterven neemt het alle vitale energie mee uit het lichaam en stroomt weg, terwijl het levenloze lichaam achterblijft.

Prana is als een trouwe bediende die aan alle behoeften van zijn meester voldoet zonder enige beloning voor zijn diensten te vragen. Als een werkelijk toegewijde staat prana 24 uur per dag in dienst van het innerlijk, het bewustzijn. Toch is het niet ongevoelig, want iedere kleine verandering in de stemming van zijn meester beïnvloedt de snelheid en het ritme. Een goede meester die de toewijding van zijn bediende begrijpt, moet prana helpen om zich te ontwikkelen. Eén van de belangrijkste yogaleringen, pranayama, is hierop gericht.

In yoga is de ademhaling van primair belang. Door de oefeningen van pranayama stuurt de yogi de stromen van prana naar beneden; naar de pelvis plexus waar het in aanraking komt met asana, de lucht die aanwezig is in de lagere ingewanden. Wanneer prana en apana samen door shushumna, de centrale doorgang in de wervelkolom, naar boven stromen naar de kruin van het hoofd, ervaart men Samadhi, het doel van deze yogaoefening.
Prana moet niet met zuurstof worden verward. De energie van het grovere fysieke lichaam wordt door zuurstof gevoed maar prana onderhoudt het bestaan van het lichaam. Prana is het leven: wanneer prana het lichaam verlaat, eindigt het leven, maar niet het bewustzijn.
Om prana te kunnen begrijpen moet men het leven en het bewustzijn als twee afzonderlijke dingen beschouwen. Leven is het voertuig waardoor het bewustzijn zichzelf manifesteert en prana is de energiegevende kracht van het leven. Wanneer het leven ophoudt, blijft het bewustzijn bestaan. Dit is duidelijk aan de vele goed gedocumenteerde gevallen van wedergeboorte.